Ο κύκλος του Αζώτου, είναι μία από τις πιο σημαντικές βιοχημικές διαδικασίες που συμβαίνουν στο ενυδρείο μας.
Η όλη διαδικασία πραγματοποιείται από των πληθυσμό των βακτηρίων που βρίσκονται στο νερό του ενυδρείου μας και ανήκουν στα γένη Nitrosomonas και Nitrobacter. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των βακτηρίων αυτών εντοπίζονται στο φίλτρο του ενυδρείου, ενώ βρίσκονται τόσο στο υπόστρωμα και τα διακοσμητικά στοιχεία (πέτρες, ξύλα κ.α.) όσο και στο ίδιο τ νερό.
Κατά την βιοχημική αυτή διαδικασία, η Αμμωνία (NH3– ) μετατρέπεται σε Νιτρώδη άλατα (ΝΟ2– ) και Νιτρικά άλατα (ΝΟ3– ). Η Αμμωνία και τα Νιτρώδη άλατα δημιουργούν ένα ιδιαίτερα τοξικό περιβάλλον για τα ψάρια και τους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς που έχουμε στο ενυδρείο μας. Τα Νιτρώδη άλατα είναι πολύ λιγότερο τοξικά και αποτελούν κίνδυνο για τους φιλοξενούμενους οργανισμούς μόνο όταν ξεπεράσουν κάποιες συγκεντρώσεις.
Στόχος μας, λοιπόν, να συντηρούμε τον απαιτούμενο πληθυσμό βακτηρίων ώστε να πετύχουμε την μέγιστη μετατρεψιμότητα της Αμμωνίας και των Νιτρωδών αλάτων σε Νιτρικά άλατα.
Από πού προέρχεται όμως η Αμμωνία και πως μετατρέπεται σε Νιτρικά άλατα.
Η Αμμωνία δημιουργείται από οργανικές ουσίες που παραμένουν μέσα στο ενυδρείο μας όπως τα υπολείμματα τροφών, τις απεκκρίσεις των ψαριών και των λοιπών οργανισμών και τους νεκρούς ιστούς από τα φύλλα των φυτών. Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να μεριμνούμε για την συχνή απομάκρυνσή τους. Επίσης, Αμμωνία παράγεται και από την αναπνοή των ψαριών.
Η πρώτη ομάδα των βακτηρίων, τα Nitrosomonas, μετατρέπουν την Αμμωνία σε Νιτρικά άλατα:
2NH3– + 3Ο2 → 2ΝΟ2– + 2Η+ + 2Η2Ο
Η δεύτερη ομάδα των βακτηρίων, τα Nitrobacter, μετατρέπουν τα παραγόμενα Νιτρώδη άλατα στα λιγότερα τοξικά άλατα:
2ΝΟ2– + 2Ο2 → 2ΝΟ3–
Γίνεται αντιληπτό ότι και για την πραγματοποίηση και των δύο διαδικασιών είναι απαραίτητη η παρουσία Οξυγόνου. Για τον λόγο αυτόν είναι απαραίτητη η σωστή παροχή αέρα στο ενυδρείο μας.
Όπως αναφέρθηκε, η παραπάνω βιοχημική διαδικασία ονομάζεται Κύκλος Αζώτου. Η σωστή λειτουργία του διαπιστώνεται από τις μετρήσεις που κάνουμε στο νερό, και είμαστε βέβαιοι ότι το περιβάλλον στο ενυδρείο για τα ψάρια μας και τους άλλους οργανισμούς, όταν δεν εντοπίζουμε συγκεντρώσεις Αμμωνίας και Νιτρωδών αλάτων αλλά και βρίσκουμε ελάχιστες ή μηδενικές συγκεντρώσεις Νιτρικών αλάτων.
Αν οι μετρήσεις μας δείχνουν ύπαρξη Αμμωνίας ή Νιτρωδών αλάτων, τότε οι πληθυσμοί των βακτηρίων Nitrosomonas και Nitrobacter, αντίστοιχα, είναι μικρότεροι των απαιτούμενων. Οπότε και συμπληρώνουμε με τα αντίστοιχα σκευάσματα που θα προμηθευτούμε από το κατάστημα.
Πως περιορίζονται, όμως, οι συγκεντρώσεις των Νιτρικών αλάτων; Αλλαγές νερού.
Κάνοντας αλλαγές νερού στο ενυδρείο μας, απομακρύνοντας μέρος του υφιστάμενου και προσθέτοντας νέο νερό, μειώνεται η συγκέντρωση των Νιτρικών αλάτων. Επειδή κατά την απομάκρυνση του νερού απομακρύνονται και χρήσιμα στοιχεία από το ενυδρείο μας, ποτέ δεν αφαιρούμε όλη την ποσότητα αλλά ένα μικρό μέρος. Για παράδειγμα, με την αλλαγή του νερού μειώνεται και ο πληθυσμός των βακτηρίων που οφείλονται για τον Κύκλο του Αζώτου. Συνεπώς, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της αλλαγής του νερού, προσθέτουμε βακτήρια που έχουμε προμηθευτεί από το κατάστημα.
Επίσης, τα Νιτρικά άλατα μπορούν να καταναλωθούν από τα φυτά μας, αν έχουμε. Επίσης, μπορούν να καταναλωθούν από την κυτταρική άλγη που υπάρχει στο ενυδρείο μας. Αυτό βέβαια θα οδηγήσει στον πολλαπλασιασμό της άλγης και την κάλυψη των τζαμιών και των διακοσμητικών μας. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που πρέπει να συντηρούμε σε χαμηλά επίπεδα τις συγκεντρώσεις Νιτρικών αλάτων στο ενυδρείο μας.
Τέλος, τα Νιτρικά άλατα μπορούν να καταναλωθούν από βακτήρια σε αναερόβιες συνθήκες που διαβιούν κυρίως στο υπόστρωμα του ενυδρείου μας. Αυτά μετατρέπουν τα Νιτρικά άλατα σε Άζωτο το οποίο διαφεύγει στο περιβάλλον υπό μορφή αερίου και σε Ο2 που συγκρατείται από το νερό.
2ΝΟ3– → 2Ν +3Ο2
Συμπερασματικά, θα πρέπει να είμαστε πάντα σίγουροι για την σωστή λειτουργία του Κύκλου του Αζώτου αλλά και για την χαμηλή συγκέντρωση των Νιτρικών αλάτων στο νερό του ενυδρείου μας, ώστε να παρέχουμε ένα ασφαλή και όμορφο περιβάλλον για τα ψάρια μας και τους λοιπούς οργανισμούς.
