Οδηγός για το ψάρι «μονομάχος» Siamese fighting fish

Τα ψάρια μονομάχοι, γνωστά επίσης με το επιστημονικό τους όνομα Betta splendens, ή απλά ως “bettas”, είναι εξαιρετικά δημοφιλή στους χομπίστες του ενυδρείου. Γνωστά για τα ζωηρά τους χρώματα, τη έντονη κινητικότητά τους και τα μακριά, πολύχρωμα πτερύγια, οι μονομάχοι είναι εξαιρετικά όμορφα ψάρια.

Οι μονομάχοι, που προέρχονται από λίμνες και ρυάκια στη Νοτιοανατολική Ασία, έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια. Η εκτεταμένη αναπαραγωγή τους έχει οδηγήσει σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και στυλ πτερυγίων ουράς, καθιστώντας τους βασικούς κωδικούς σε κάθε κατάστημα κατοικίδιων ζώων.

Ωστόσο, οι μονομάχοι είναι πιο δύσκολοι και ακριβοί στη φροντίδα από ό,τι αναμένουν πολλοί νέοι ιδιοκτήτες ψαριών που ξεκινούν ενυδρείο για πρώτη φορά. Ο μονομάχος δεν είναι ένα εύκολο στη διατήρηση ψάρι, και χρειάζεται την κατάλληλη φροντίδα για να έχει μια σωστή ποιότητα ζωής.

Αυτός ο οδηγός για τους μονομάχους αναφέρει όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα ψάρια μονομάχους, συμπεριλαμβανομένου του πώς να φροντίζετε σωστά τα ψάρια σας.

Μονομάχοι: Γενικά Στοιχεία

• Οικογένεια: Οι μονομάχοι ανήκουν στην οικογένεια των Osphronemidae. Είναι στενοί συγγενείς με άλλα λαβυρινθόψαρα, όπως το γκουράμι.
• Περιβάλλον/τύπος νερού: Οι μονομάχοι χρειάζονται ένα ποικίλο και ενδιαφέρον περιβάλλον γλυκού νερού, με αρκετές κρυψώνες και μέρη να εξερευνήσουν. Προτιμούν ένα χαμηλό επίπεδο κυκλοφορίας νερού, και τιμές ουδέτερου pH, περίπου 6,5-7. Προτιμούν επίσης ζεστό νερό 24 με 28 βαθμών. Οι μονομάχοι είναι αρκετά ανθεκτικοί και μπορούν να ανεχθούν την κακή ποιότητα νερού καλύτερα από κάποια άλλα ψάρια, αλλά ευδοκιμούν πραγματικά μόνο σε καλές συνθήκες νερού.
• Επίπεδο φροντίδας: Οι μονομάχοι είναι σκληρά ψάρια. Εάν τους δοθεί το κατάλληλο περιβάλλον, η σωστή τροφή και οι κατάλληλοι «φίλοι», θα πρέπει να είναι σε θέση να τα πάνε καλά και να ζουν ευτυχισμένα στο σπίτι σας.
• Ιδιοσυγκρασία: Οι μονομάχοι ονομάζονται έτσι για κάποιο λόγο. Τα αρσενικά είναι ιδιαίτερα επιθετικά, ειδικά προς άλλα αρσενικά ή ψάρια που μοιάζουν με άλλους μονομάχους. Τα θηλυκά είναι πιο υπάκουα, αλλά μπορεί και αυτά ακόμα να επιδείξουν επιθετικότητα. Θα χρειαστεί να επιλέξετε τους συντρόφους τους πολύ προσεκτικά. Δύο αρσενικοί μονομάχοι δεν πρέπει να τοποθετούνται μαζί σε ένα ενυδρείο.
• Μέγεθος: Οι μονομάχοι μπορούν να φτάσουν σε τελικό μέγεθος 7 εκατοστών σε μήκος. Οι σωστές συνθήκες διαβίωσης και οι ποιοτική τροφή είναι οι βασικότεροι παράγοντες που θα καθορίσουν το μέγεθος του εκάτοστε ψαριού.
• Διατροφή: Οι μονομάχοι είναι σαρκοφάγα ψάρια, και στο φυσικό τους περιβάλλον τρέφονται με έντομα. Η ζωντανή τροφή βέβαια, αν και προτείνετα, δεν είναι εύκολο να παρέχεται στο σπίτι. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ψαριών αγοράζουν εμπορικές τροφές ψαριών που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τις διατροφικές ανάγκες ενός μονομάχου.
• Ελάχιστο μέγεθος ενυδρείου για μονομάχο: Όσο μεγαλύτερο τόσο το καλύτερο όταν πρόκειται για το μέγεθος του ενυδρείου. Το ελάχιστο μέγεθος ενυδρείου για ένα μόνο μονομάχο είναι 20 λίτρα. Τα μικροσκοπικά, διακοσμητικά μπολ ψαριών δεν είναι κατάλληλα για τον μονομάχο – ή ακόμη και για οποιοδήποτε ψάρι.
• Περιβάλλον ενυδρείου: Οι μονομάχοι προτιμούν μικρού – μεσαίου μεγέθους ενυδρεία, με καλή ποιότητα νερού, τακτικό καθαρισμό και άφθονα διακοσμητικά. Μια μική αντλία αέρα και ένα αποτελεσματικό φίλτρο νερού θα διατηρήσουν το ενυδρείο καθαρό και το νερό στις σωστές συνθήκες.
• Ελάχιστη/μέγιστη θερμοκρασία νερού: Οι μονομάχοι προτιμούν πιο ζεστό νερό, ιδανικά μεταξύ 24–28°C.
• Συμβατότητα: Τα αρσενικά δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους και δεν πρέπει να διατηρούνται μαζί. Προτιμούν τους ήρεμα στην συμπεριφορά ψάρια συντρόφους, με απαλά χρώματα που δεν μπορούν να μπερδευτούν με άλλο μονομάχο.
• Χρώματα/Μοτίβα: Τους μονομάχους μπορείτε να τους βρείτε σε σχεδόν κάθε χρώμα που μπορείτε να σκεφτείτε. Το κόκκινο, το μωβ, το μπλε και το λευκό είναι από τα πιο κοινά χρώματα και τα περισσότερα ψαράκια είναι ιριδίζοντα, εμπριμέ ή έχουν άλλα χρωματικά σχέδια. Υπάρχουν μονόχρωμοι μονομάχοι αλλά είναι πιο σπάνιοι από τους πολύχρωμους.
• Διάρκεια ζωής: Η μέση διάρκεια ζωής για ένα ψάρι σε αιχμαλωσία είναι 2–4 χρόνια. Ωστόσο, με τη σωστή συντήρηση του ενυδρείου και την κατάλληλη φροντίδα, μπορεί να ζήσει ακόμη περισσότερο.

Εμφάνιση & Συμπεριφορά μονομάχων

Τα χρώματα και τα σχέδια των μονομάχων ποικίλλουν. Γενικά, οι μονομάχοι είναι γνωστοί για τα μακριά πτερύγια, τις κυματιστές ουρές και τα έντονα χρώματα. Είναι γενικά επιθετικό σαν ψάρι και είναι σημαντικό να ταιριάξετε ένα μονομάχο με άλλους κατάλληλους συγκατοίκους μέσα στο ενυδρείο.

Τύποι κατά εμφάνιση (ουρά, χρώμα και μοτίβο)

Τα ψάρια μονομάχοι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση το σχήμα, το χρώμα και το σχέδιο της ουράς και των πτερυγίων. Σχεδόν κάθε χρώμα και σχέδιο είναι διαθέσιμο στα περισσότερα στυλ σχήματος ουράς.

Σχήμα ουράς

• Veiltail: το veiltail είναι το πιο κοινό είδος ψαριού. Τα πτερύγια του είναι μακριά και κομψά, και γέρνουν προς τα κάτω.
• Combtail: ένας combtail μονομάχος είναι λίγο πιο φανταχτερός από τον παραδοσιακό veiltail. Η ουρά και τα πτερύγια του στενεύουν σε μερικά σημεία, δίνοντας μια κουρελιασμένη εμφάνιση “χτενιού”.
• Crowntail: οι crowntail είναι παρόμοιοι με τους combtails, με περισσότερα κρόσσια στα πτερύγια και τις ουρές τους.
• Halfmoon: οι halfmoon μονομάχοι είναι εξαιρετικά όμορφα ψάρια, με μεγαλοπρεπή πτερύγια ακόμα και σε σύγκριση με τα κανονικά ψάρια μονομάχοι. Τα διάσημα πτερύγια της ουράς τους «μισό φεγγάρι» ανοίγουν σε 180 μοίρες, δημιουργώντας ένα σχήμα μισού κύκλου.
• Διπλή ουρά: ακριβώς όπως υποδηλώνει το όνομά του, ένας μονομάχος με διπλή ουρά έχει δύο ξεχωριστά και ξεχωριστά πτερύγια ουράς, δίνοντάς του ένα μοναδικό σχήμα.
• Delta: ο delta μονομάχος είναι ένας πιο ασυνήθιστος τύπος, με τα πτερύγια του να στενεύουν στο πάνω μέρος του σώματός του και να ξεχωρίζουν στα πτερύγια της ουράς. Τα δέλτα μοιάζουν με halfmoon, αλλά οι ουρές τους δεν φτάνουν το σχήμα του μισού κύκλου, και έχουν πολύ μικρότερο μέγεθος.

Χρώμα

Τους μονομάχους θα τους βρείτε σε όλα τα είδη των χρωμάτων, με κάθε συνδυασμό και μοτίβο που μπορείτε να φανταστείτε. Ορισμένα χρώματα είναι πιο δημοφιλή από άλλα, όπως:

1. Μαύρο
2. Κόκκινο
3. Μπλε
4. Σελοφάν (διαφανές)
5. Αλμπίνο (λευκό)
6. Μωβ

Κάθε χρώμα περιλαμβάνει μια σειρά αποχρώσεων και έντασης, οδηγώντας σε ένα εντελώς μοναδικό χρώμα ή συνδυασμό χρωμάτων σε κάθε ψάρι.

Υπάρχουν και μονόχρωμοι μονομάχοι, αλλά τείνουν να είναι πιο σπάνιοι από μονομάχους με σχέδια. Μερικά κοινά μοτίβα που μπορεί να συναντήσετε είναι:

• Marbled: το ψάρι έχει τα μισά του χρώματα σε ανοιχτό χρωματισμό και τα υπόλοιπα σε σκούρο, δημιουργώντας μια αισθητή αντίθεση μεταξύ των χρωμάτων.
• Grizzled: μια γκριζαρισμένη εμφάνιση στο χρώμα που δημιουργεί ένα αιθέριο, ιριδίζον εφέ στα πτερύγια και το σώμα των μονομάχων, με λεπτές χρωματικές πινελιές, σαν πινέλο.
• Δίχρωμα: τα δίχρωμα ψάρια είναι πολύ κοινά και είναι διαθέσιμα στις περισσότερες ποικιλίες και συνδυασμούς χρωμάτων. Το σώμα ενός δίχρωμου μονομάχου είναι ένα ενιαίο χρώμα το οποίο αλλάζει στα πτερύγια.
• Butterfly: παρόμοιο με ένα δίχρωμο μονομάχο, τα butterfly έχουν ένα χρώμα στο σώμα τους και ένα άλλο στα πτερύγια τους. Το χρώμα του αμαξώματος πρέπει να εισχωρεί στα πτερύγια, αφήνοντας μια συγκεκριμένη γραμμή στα πτερύγια.

Συμπεριφορά μονομάχων στο ενυδρείο

Τα ψάρια μονομάχοι είναι συνήθως επιθετικά και αρκετά κτηκτικά με την περιοχή τους. Έχουν ισχυρές προσωπικότητες, κάτι που τα κάνει συναρπαστικά στην παρακολούθηση, και λιγότερο βαρετά από άλλα μικρού μεγέθους ψάρια. Η ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα ενός μονομάχου εξαρτάται πολύ από το φύλο του, και υπάρχουν αρκετές διαφορές στο τρόπο συμπεριφοράς αρσενικών και θηλυκών.

Τα αρσενικά ψάρια είναι πιο επιθετικά και κτηκτικά σε θέματα χώρου από τα θηλυκά. Εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψη αν φιλοξενείτε ένα αρσενικό ψάρι:

• Μην κρατάτε ποτέ δύο αρσενικά μαζί, ακόμη και σε μεγάλο ενυδρείο. Μάλλον θα πολεμήσουν μέχρι θανάτου.
• Ψάρια με έντονο χρώμα με μακριά πτερύγια μπορεί να θεωρηθούν λανθασμένα ως ένας άλλος αρσενικός μονομάχος, με αποτέλεσμα ο μονομάχος σας να επιτεθεί στο ψάρι.
• Ακόμη και το να κρατάτε έναν καθρέφτη ή μια φωτογραφία ενός άλλου αρσενικού μονομάχου μπορεί να κάνει ένα αρσενικό να γίνει επιθετικό προς την εικόνα, νομίζοντας ότι είναι ένας άλλος μονομάχος.
• Τα αρσενικά είναι μοναχικά ψάρια και τα ζουν κανονικά μόνα τους σε ένα ενυδρείο.
• Ένα αρσενικό θα φτιάξει μια φωλιά από φυσαλίδες για πιθανούς απογόνους, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν θηλυκά τριγύρω.

Θηλυκοί Μονομάχοι

Οι θηλυκές τείνουν να είναι λιγότερο επιθετικές, αλλά θα πρέπει να είστε προσεκτικοί. Κτητική συμπεριφορά υπάρχει και στα θηλυκά, και μπορεί ακόμη και να τσακώνονται μεταξύ τους.

• Τα θηλυκά μπορούν να φυλάσσονται με ασφάλεια σε ομάδες των πέντε ή περισσότερων.
• Τα θηλυκά είναι λιγότερο πολύχρωμα και με μικρότερα πτερύγια και ουρά.
• Εάν φιλοξενείτε στο ενυδρείο μια ομάδα από θηλυκά, θα πρέπει να ξεκινήσετε με μονομάχους παρόμοιας ηλικίας.
• Αν κρατάτε θηλυκές σε ομάδα, χρειάζονται ακόμα άφθονο χώρο και κρυψώνες στο ενυδρείο, για να αποτρέπεται η επιθετικότητα.
• Τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά έχουν μοναδικές προσωπικότητες και δεν είναι όλοι οι θηλυκοι μονομάχοι κατάλληλοι για συμβίωση σε κοπάδι.

Κατάλληλες συνθήκες ενυδρείου για μονομάχους

Οι μονομάχοι είναι όμορφα και συναρπαστικά κατοικίδια, αλλά αν σκοπεύετε να κρατήσετε ένα, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το φροντίζετε σωστά.

Η σωστή φροντίδα των ψαριών μονομάχων περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός κατάλληλου ενυδρείου, την επιλογή των σωστών συντρόφων και την διατροφή με σωστές τροφές.

Διαμόρφωση ενυδρείου

Οι μονομάχοι χρειάζονται τουλάχιστον 20 λίτρα νερού, αλλά όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του ενυδρείου τόσο το καλύτερο. Ένα ενυδρείο 30 ή 40 λίτρων είναι ιδανικό.

Θα χρειαστεί να γεμίσετε και να θέσετε σε λειτουργία το ενυδρείο αρκετές μέρες πριν αγοράσετε και εισάγετε το μονομάχο σας, καθώς όλα τα ενυδρεία πρέπει να ολοκληρώσουν τον κύκλο του αζώτου (η διαδικασί α κατά την οποία συσσωρεύονται καλά βακτήρια στο ενυδρείο, τα οποία αντιμετωπίζουν τα επίπεδα νιτρικών αλάτων και αμμωνίας που θα μπορούσαν να βλάψουν τα ψάρια σας) πριν εισαχθούν ψάρια σε αυτά.

Για ένα ενυδρείο φιλοξενίας μονομάχων θα χρειαστείτε:

1. Ενυδρείο (20 λίτρα ή μεγαλύτερο)
2. Υπόστρωμα (χαλίκι ή άμμος)
3. Σύστημα φιλτραρίσματος και θερμαντικό σώμα. Συνίσταται επίσης και αντλία αέρα
4. Διακοσμητικά (κρυψώνες, τεχνητά ή ζωντανά φυτά)

Καθαρίστε πρώτα το ενυδρείο και τα διακοσμητικά, αλλά μην χρησιμοποιήσετε χημικά σαπούνια ή άλλα καθαριστικά. Προσπαθήστε να κάνετε το ενυδρείο σας ένα διασκεδαστικό, φιλόξενο περιβάλλον για τα ψάρια σας. Τα ζωντανά φυτά μπορούν να προσθέσουν επιπλέον οξυγόνο στο νερό και οι μονομάχοι λατρεύουν να εξερευνούν ανάμεσα στα φύλλα.

Γεμίστε το ενυδρείο με αποχλωριωμένο νερό, ενεργοποιήστε το φίλτρο και ξεκινήστε τον κύκλο του αζώτου προσθέτοντας τα ζωντανά βακτήρια της επιλογής σας, ακολουθώντας τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Δοκιμάστε τη θερμοκρασία. Θυμηθείτε, οι μονομάχοι προτιμούν θερμοκρασίες μεταξύ 24–28°C, με pH 6,5–7. Μόλις ρυθμιστούν όλα, μπορείτε να να αγοράσετε το ψάρι.

Συγκάτοικοι ενυδρείου για μονομάχους

Ενώ οι μονομάχοι τα πάνε σχετικά καλά με τα περισσότερα ψάρια στο ενυδρείο, το λάθος ψάρι μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή. Εφόσον παρέχετε άφθονο χώρο στο ενυδρείο, μερικές καλές επιλογές για συγκάτοικους περιλαμβάνουν:

• Tetras (κοπάδια τουλάχιστον πέντε ατόμων)
• Γατόψαρα Corydoras
• Kuhli loach
• Σαλιγκάρια
• Γαρίδες
• Ψάρια molly
• Mικρόσωμα danios, όπως τα celestial pearl danio
• Ψάρια White Cloud

Τα ήρεμα ψάρια που ζουν στο βυθό ταιριάζουν καλύτερα με τους μονομάχους. Να είστε προσεκτικοί με ψάρια που έχουν την τάση να τσιμπάνε πτερύγια άλλων ψαριών, καθώς θα μπουν στον πειρασμό να δαγκώσουν τα μακριά, ρέοντα πτερύγια των μονομάχων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό, άγχος ή ακόμα και σήψη πτερυγίων (fin rot).

Τι τρώνε οι μονομάχοι;

Οι μονομάχοι είναι σαρκοφάγα ψάρια, επομένως η ιδανική τροφή για αυτά πρέπει να είναι πλούσια σε πρωτεϊνη. Στην άγρια φύση τρώνε έντομα και μικρά ασπόνδυλα όπως προνύμφες. Θα πρέπει να ταΐζετε τα ψαράκια σας με ειδικά διαμορφωμένες τροφές για μονομάχους, σε μορφή νιφάδων ή μπίλιας, καθώς οι ειδικές αυτές τροφές περιέχουν όλες τις βιταμίνες και το ποσοστό κρέατος που χρειάζεται ένας μονομάχος.

Μπορείτε επίσης να ταΐζετε το ψάρι σας περιστασιακά κατεψυγμένες τροφές, όπως brine shrimp και bloodworms. Όπως τα περισσότερα ψάρια, οι μονομάχοι είναι άπληστοι και θα υπερ καταναλώσουν εάν τα ταΐσετε πολύ.

Αναπαραγωγή μονομάχων

Τα αρσενικά και τα θηλυκά θα πρέπει να συνδυάζονται μόνο για λόγους αναπαραγωγής, καθώς τα αρσενικά θα γίνουν επιθετικά προς τα θηλυκά σε οποιοδήποτε άλλο στάδιο της ζωής τους.

Τι μονομάχοι είναι κατάλληλοι για αναπαραγωγή:

1. Ηλικίας μικρότερης από ένα έτος — η γονιμότητα μειώνεται μετά τον πρώτο χρόνο ζωής
2. Αρσενικά με φωτεινά, ζωηρά χρώματα — αυτό είναι πολύ πιθανό να προσελκύσει τα θηλυκά
3. Υψηλά επίπεδα ενέργειας στο θηλυκό
4. Άριστη συνολική υγεία τόσο για το αρσενικό όσο και για το θηλυκό

Το πρώτο βήμα στην αναπαραγωγή είναι οι τακτικές αλλαγές νερού, ώστε να μιμούνται την εποχή των βροχών στο φυσικό περιβάλλον του ψαριού, υποδεικνύοντας ότι είναι ώρα να αρχίσουν να αναπαράγονται. 25% αλλαγές νερού δύο φορές την εβδομάδα είναι αρκετές για να πετύχουν μια τέτοια αίσθηση στο ψάρι.

Το τάϊσμα πριν την αναπαραγωγή θα πρέπει να γίνεται συχνότερα απ’ ότι συνήθως, αλλά σε μικρότερες ποσότητες. Συνίσταται το ενυδρείο να μην έχει αντλία αέρα ή δυνατό φίλτρο, ώστε η κυκλοφορία του νερού να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

Όταν προσθέτετε τους μονομάχους στο ενυδρείο μαζί, κρατήστε τους χωριστά στην αρχή, με ένα διαφανές πλαστικό διαχωριστικό. Το αρσενικό θα πρέπει να αρχίσει να χτίζει τη φωλιά του με φυσαλίδες. Μόλις η φωλιά είναι έτοιμη και είστε σίγουροι ότι το θηλυκό ενδιαφέρεται, μπορείτε να βάλετε τα δύο ψάρια μαζί. Βγάλτε το θηλυκό από το ενυδρείο εάν νομίζετε ότι ο αρσενικός του επιτίθεται και ό,τι κινδυνεύει.

Μετά το επιτυχές ζευγάρωμα, το αρσενικό θα αρχίσει να μαζεύει τα αυγά και να τα πηγαίνει στη φωλιά των φυσαλίδων. Θα πρέπει να βγάλετε το θηλυκό από το ενυδρείο αφότου γεννήσει και, στη συνέχεια, να αφήσετε το αρσενικό να φροντίσει τα αυγά και το γόνο, μόλις εκκολαφθούν. Μην ταΐζετε το αρσενικό σας όσο περιμένετε να εκκολαφθούν τα αυγά – δεν είναι πρωτόγνωρο για έναν πρωτάρη πατέρα να τρώει τα αυγά του μαζί με την τροφή.

Συμπέρασμα: Οι μονομάχοι δεν είναι “ένα εύκολο ψάρι”